Τι δεν μας Διδάσκει το Σχολείο για τα Χρήματα;

Ποτέ πραγματικά δε διδασκόμαστε για τα χρήματα στο σχολείο, παρά το γεγονός ότι διδασκόμαστε μαθηματικά και αριθμητική. Πότε δε μαθαίνουμε πως να αποταμιεύσουμε χρήματα αποτελεσματικά ή πως να επενδύσουμε τα χρήματα και στρατηγικές διαχείρισης χρημάτων γενικά.

Ξεκίνησα λοιπόν, να διαβάζω αρκετά για το θέμα (disclaimer: δεν υποστηρίζω ότι είμαι ειδικός, ούτε ότι έχω κάποιο επαγγελματικό τίτλο). Αλλά, υπάρχουν μερικά πράγματα που έμαθα και έτσι θα μιλήσουμε για τα βασικά των οικονομικών και των χρημάτων στο πλαίσιο ενός βιβλίου που διάβασα το «Πλούσιος Μπαμπάς Φτωχός Μπαμπάς» από το συγγραφέα και δάσκαλο των οικονομικών Robert Kiyosaki.

Εξηγεί μερικές έννοιες που αν εφαρμοστούν σωστά μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας.

Οι περισσότεροι μπορούν να αντιληφθούν ότι ένα ενεργητικό περιουσιακό στοιχείο είναι καλύτερο από ένα παθητικό. Ωστόσο λίγοι μπορούν να εφαρμόσουν σωστά αυτές τις έννοιες με απλούς όρους.

Ενεργητικό περιουσιακό στοιχείο (ASSET):

• Οτιδήποτε φέρνει χρήματα στο λογαριασμό σας
• Γενικά ότι παίρνει παραπάνω αξία ή αναπτύσσετε με το πέρασμα του χρόνου

Παθητικό περιουσιακό στοιχείο (LIABILITY):

• Οτιδήποτε παίρνει χρήματα από τη τσέπη σας
• Γενικά ότι χάνει την αξία του ή συνεχίζει να παίρνει χρήματα από τη τσέπη σας με το πέρασμα του χρόνου

Η διαφορά των δυο είναι η ροή του χρήματος (cash flow). Έτσι λοιπόν, έχεις ένα ενεργητικό στοιχείο (asset), το οποίο φέρνει χρήματα στο λογαριασμό σου, σε όρους χρήματος αυτό γίνεται ένα εισόδημα.

Και από την άλλη έχεις ένα παθητικό στοιχείο (liability) το οποίο παίρνει χρήματα από το λογαριασμό σου και σε όρους ροής χρημάτων μεταφράζεται ως έξοδο, γιατί τα χρήματα φεύγουν.

Ας πάμε σε μερικά παραδείγματα:

Υποθέτουμε ότι έχεις 50.000€ στο τραπεζικό σου λογαριασμό και θέλεις να αγοράσεις ένα καινούργιο αμάξι, το συγκεκριμένο μοντέλο κοστίζει 20.000€. Είναι αυτό ένα ενεργητικό ή ένα παθητικό επενδυτικό στοιχείο;

Το πρώτο πράγμα είναι ότι θα πάρει χρήματα από τη τσέπη ή το λογαριασμό σας. Όταν αγοράσετε το αμάξι θα πάρει 20.000€ από τη τσέπη σας στη τσέπη του μεσάζοντα ή του καταστήματος ή του ατόμου από το οποίο το αγοράζετε.

Είναι λοιπόν, ένα έξοδο και μπορείτε πιθανόν να το κατηγοριοποιήσετε ως ένα παθητικό περιουσιακό στοιχείο (liability). Από τη στιγμή που αγοράσατε το αμάξι έρχονται άλλα έξοδα τα οποία σχετίζονται με το αμάξι, όπως θα πρέπει συστηματικά να πληρώνετε για βενζίνη, θα πρέπει να πληρώνετε για φόρους και ασφάλεια. Αυτά τα έξοδα επαναλαμβάνονται περιοδικά και πληρώνονται από τη τσέπη σας. Έτσι πρόκειται για ένα παθητικό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο δεν φέρνει λεφτά στο λογαριασμό σας.

Τώρα ας πάρουμε ένα παράδειγμα που είναι περισσότερο αμφιλεγόμενο και λίγο πιο ενδιαφέρον, το οποίο είναι ένα σπίτι. Πολλοί άνθρωποι θα πουν ότι ένα σπίτι είναι πάντα ένα ενεργητικό περιουσιακό στοιχείο, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια.

Ας υποθέσουμε ότι αγοράζετε ένα σπίτι με στόχο να ζήσετε σε αυτό και το σπίτι κοστίζει 150.000€. Στην περίπτωση που έχεις διαθέσιμα 50.000€ στο λογαριασμό σου θα χρειαστεί να πάρεις ένα δάνειο περίπου των 100.000€. Τώρα θα πρέπει να πληρώνεις κάθε μήνα τα έξοδα του δανείου τα οποία ίσως είναι 450-600€ από τη τσέπη σας.

Μισό λεπτό, θα μου πείτε ότι πληρώνετε το σπίτι γιατί σταδιακά πρόκειται να γίνει δικό σας, θα είναι στην κατοχή σας. Αλλά,

• Εσείς πρόκειται να πληρώσετε περισσότερα πίσω στη τράπεζα από όσα πραγματικά δανειστήκατε. Έτσι αν δανειστήκατε 100.000€ εσείς θα πρέπει να πληρώσετε πίσω 130-150.000€ στη τράπεζα με το επιτόκιο. Αυτά είναι χρήματα τα οποία δεν δανειστήκατε και σίγουρα είναι έξοδα.
• Το άλλο θέμα είναι ότι με την ιδιοκτησία ενός σπιτιού έρχονται άλλα έξοδα, όπως υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, επισκευές και φόροι κατοικίας.

Σε αυτή τη περίπτωση το σπίτι λειτουργεί ως παθητικό επενδυτικό στοιχείο.

Μια από τις περιπτώσεις που ένα σπίτι λειτουργεί πραγματικά ως στοιχείο του ενεργητικού (asset) είναι εάν το αγοράζετε ως μια επένδυση με στόχο να το νοικιάζετε.

Ξανά το ίδιο παράδειγμα, αγοράζεις ένα σπίτι με 150.000€ από τα οποία τα 100.000 προέρχονται με δάνειο από τη τράπεζα. Εσύ οφείλεις να επιστρέφεις 450€ κάθε μήνα στη τράπεζα. Ας βάλουμε 100€ για τους φόρους και τα έξοδα επισκευών. Στην περίπτωση αυτή τα έξοδα σου ανέρχονται στα 550€ συνολικά.

Αν νοικιάζετε το σπίτι για 600€ το μήνα τότε αυτό σημαίνει ότι θα έχετε 50€ κέρδος, το οποίο φέρνει χρήματα στο λογαριασμό σας. Έτσι είναι ένα ενεργητικό επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο (asset) και η ροή του χρήματος (cash flow) σου προσφέρει εισόδημα.

Όπως επισημαίνει ο Robert Kiyosaki αποφύγετε όσο περισσότερο γίνεται τα παθητικά περιουσιακά στοιχεία και επενδύστε σε ενεργητικά στοιχεία εισοδήματος από μικρή ηλικία.

Προφανώς το να αγοράζεις ένα αμάξι ή ένα σπίτι δεν είναι κακό. Αλλά κατανοήστε τη διαφορά μεταξύ παθητικών και ενεργητικών περιουσιακών στοιχείων.

Ένα θέμα με το οποίο οι περισσότεροι είμαστε οικείοι, ειδικά όταν δεν είμαστε από ευκατάστατες οικογένειες, είναι να ξοδεύουμε συνεχώς περίπου όσα βγάζουμε κάθε μήνα. Και κάθε φορά που βγάζουμε περισσότερα χρήματα, τότε ξοδεύουμε περισσότερο.

Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει όλη την ώρα, αν ξαφνικά βρεθείς με αρκετά χρήματα να ξοδέψεις. Τότε θέλεις να τα ξοδέψεις σε όλα εκείνα τα πράγματα που δεν μπορούσες να πάρεις όταν για παράδειγμα ήσουν νεότερος.

Μια από τις στρατηγικές για να μειώσεις τα έξοδα σου όσο το δυνατόν περισσότερο είναι να ζεις πιο χαμηλά από τις προθέσεις σου. Για να γίνει κατανοητό θα σας δώσω ένα παράδειγμα.

Ας υποθέσουμε ότι δουλεύεις σε ένα σουπερμάρκετ και βγάζεις 700€ το μήνα και καταφέρνεις να ζεις με αυτά τα χρήματα, ενώ δουλεύεις σε αυτή τη δουλειά. Αλλά τότε αναβαθμίζεσαι βρίσκοντας μια δουλειά από την οποία παίρνεις 1000€  το μήνα.

Τώρα αυτό που οι περισσότεροι κάνουν είναι να ξοδεύουν όλα τα παραπάνω χρήματα σε ανέσεις που προηγουμένως δεν είχαν. Το οποίο δεν είναι απολύτως λογικό από τη στιγμή που καταφέρνεις να ζεις αξιοπρεπώς με 700€ και πραγματικά αυτό που θα έπρεπε να κάνεις είναι να παίρνεις αυτή τη διαφορά χρημάτων για αποταμίευση και επένδυση σε ενεργητικές πηγές εισοδήματος.

Αντί δηλαδή να ξοδεύεις αυτά τα χρήματα σε πράγματα που δεν χρειάζεσαι πραγματικά. Βεβαία δεν υπάρχει κάτι κακό στο να αγοράζεις πράγματα, αρκεί να έχεις την οικονομική δυνατότητα.

Ένας απλός κανόνας να ακολουθήσετε όταν αγοράζετε προϊόντα ή αντικείμενα είναι: αν δεν έχεις 10x το πόσο για το αντικείμενο που επιθυμείς να αγοράσεις τότε μην το πάρεις.

Έτσι εάν αγοράζω ένα iPhone για 700€ τότε θα πρέπει να έχω περίπου 7000€ στο λογαριασμό μου. Εκτός από τις περιπτώσεις που βγάζετε κέρδος από αυτό, δηλαδή το χρησιμοποιείται σαν ενεργητικό περιουσιακό στοιχείο. Ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτοί είναι ελάχιστοι.

Αυτό μπορεί να ακούγεται παράλογο. Όμως, για ένα περίεργο λόγο όταν πηγαίνουμε σχολείο ο μόνος τρόπος που διδασκόμαστε για να βγάλουμε χρήματα είναι να ανταλλάσσουμε μια μονάδα χρόνου με μια μονάδα χρήματος.

Για παράδειγμα ανταλλάσσουμε 1 ώρα από το χρόνο μας για 5€ ή ανταλλάσσουμε 10 ώρες για 200€ κλπ. Δεν έχει σημασία το πόσο που παίρνουμε από τη στιγμή που κάθε ώρα που ξοδεύουμε την ανταλλάσσουμε με ένα συγκεκριμένο αριθμό χρημάτων.

Ο βασικός λόγος που διαφημίζετε τόσο είναι επειδή έχει αρκετά χαμηλό ρίσκο. Καθώς, εάν ξοδεύετε ένα συγκεκριμένο ποσό χρόνου σε αυτό το πράγμα θα πάρετε ένα συγκεκριμένο ποσό εισοδήματος πίσω.

Ωστόσο όπως καθετί υπάρχουν άλλες επιλογές και εναλλακτικές εκεί έξω, εάν κάποιος επιθυμεί να δει τι υπάρχει γύρω του. Όπως το να δουλέψετε αφιλοκερδώς για ένα διάστημα χρόνου για να απολαύσετε μια εκθετικά αυξανόμενη ανταμοιβή.

Για παράδειγμα μπορεί να αποφασίσετε να αρχίσετε μια μάρκα ρούχων και δουλεύετε σε αυτή τη μάρκα για δύο-τρία χρόνια χωρίς να αποκομίζετε κάποιο κέρδος από αυτό. Αλλά αυτό που πιθανόν να βρείτε είναι ότι σε 5-10 χρόνια μελλοντικά, εσείς ξοδεύετε το ίδιο ποσό σε χρόνο, όσο τη πρώτη μέρα που αρχίσατε την επιχείρησή σας, αλλά αυτή τη φορά θα βγάζετε 10.000€ το μήνα.

Βλέπετε τι συμβαίνει εδώ; Τη πρώτη μέρα βάλατε ένα συγκεκριμένο πόσο χρόνου, το οποίο είναι κατά τις 8 ώρες την ημέρα και βγάζατε τίποτα. Πέντε χρόνια μετά δουλεύετε την ίδια ακριβώς ώρα αλλά αυτή τη φορά βγάζετε 10.000€ το μήνα.

Παρατηρήστε εδώ την εκθετική αύξηση της ανάπτυξης σας. Εσείς ακόμα βάζετε το ίδιο ποσό χρόνου, αλλά το εισόδημα σας αυξάνεται. Προφανώς το ρίσκο εδώ είναι ότι μπορεί να βάλετε πολύ φορτίο δουλειάς για αρκετό καιρό χωρίς να παίρνετε αμοιβή. Αλλά αυτό είναι ένα ρίσκο που οι άνθρωποι οι οποίοι ξεκινούν αυτό το ταξίδι είναι πρόθυμοι να πάρουν για κάτι εκθετικό.

Η ομορφιά και η σοφία σε αυτό είναι ότι πραγματικά εφαρμόζεις καθυστερημένη ικανοποίηση (delayed gratification) ή ότι λαμβάνεις μια καθυστερημένη ανταμοιβή για προηγούμενη δουλειά (Διάβασε για τα οφέλη της καθυστερημένης ικανοποίησης και τα προβλήματα της άμεσης, πατώντας εδώ).

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το επάγγελμά τους είναι η δουλειά τους. Έτσι όταν πηγαίνουν στην εργασία τους σκέφτονται τη δουλειά τους. Αλλά στην πραγματικότητα το επάγγελμά σας δεν είναι η δουλειά σας.

Έτσι εάν το μόνο που κάνετε είναι να πηγαίνετε στο επάγγελμά σας και να μην κοιτάτε τη δουλειά σας, τότε θα καταλήξετε να κοιτάτε τις δουλειές άλλων ανθρώπων και να αυξάνετε τον πλούτο άλλων ανθρώπων.

Και ποια είναι η δουλειά σας;

Η δουλειά σας είναι ότι εσείς κάνετε εκτός του επαγγέλματός σας, δηλαδή πως αξιοποιείτε τα χρήματα που παίρνετε ως αμοιβή για επάγγελμά σας. Τα χρήματα που παίρνετε πρέπει να τα βάζετε σε «δουλεία».

Και πως βάζετε τα χρήματα να δουλεύουν για εσάς;

Είναι να τα επενδύετε σε ενεργητικές πηγές εισοδήματος, όπως είπαμε παραπάνω. Μερικοί τρόποι να επενδύσεις σε assets είναι βάλεις χρήματα στην επιχείρησή σου, την οποία μπορείς να αναπτύξεις.

Επίσης τα εισοδήματα σου είναι δυνατόν να αυξάνονται μέσω βάζοντας χρήματα σε μετοχές, ομόλογα ή κεφάλαια, σε ιδιοκτησίες, στην αγορά επιχειρήσεων ή στη δημιουργία της δικής σας επιχείρησης κλπ.

Έτσι κοιτάτε τη δουλειά σας και όχι τις δουλειές των άλλων.

ZAK XIROU

Είμαι ο Ζαχαρίας. Σε αυτό το site εξερευνούμε εμπράκτους τρόπους και συμβουλές για να δημιουργήσουμε μια ευτυχισμένη, υγιή και παραγωγική ζωή.